Baş dönmesi (vertigo) ve dengesizlik şikayeti (dizziness) ile gelen hastalarda en önemli testlerden biri videonistagmografi (VNG) testidir. Aslında hastanın hikayesinden sonra muayenenin en önemli kısmını oluşturmaktadır. Testte göz hareketlerini kaydetmek için kızılötesi gözlük kameralar kullanılmaktadır. Bu kamera, nistagmus olarak adlandırılan istemsiz göz hareketlerini kaydederek vestibüler sistemdeki denge bozukluklarını belirlemeye yardımcı olur. Hastanın tıbbi hikayesi, yatak başı testleri, gerek görülürse diğer denge ve işitme test sonuçlarıyla birlikte VNG testi değerlendirilerek uygun tanı ve tedaviye yardımcı olmaktadır.
Vertigo tedavisi nasıl yapılır? yazımızı da mutlaka incelemenizi öneririz.
Videonistagmografi (VNG) Testinin Önemi Nedir?
Baş dönmesinin sebebinin iç kulak kaynaklı mı yoksa merkezi sinir sistemi kaynaklı mı olduğunun ayrımının yapılmasını sağlar. Ayrıca iç kulak kaynaklı baş dönmesi sebebi olan hastalıklar hakkında çok önemli bulgular verir. Bunların başlıcaları Meniere Hastalığı, halk dilinde kristal dökülmesi olarak bilinen BPPV, vestibüler nörinit, vestibüler migren gibi. Ek olarak BPPV de göz hareketlerinin izlenmesi ile kristallerin hangi kanalda olduğunun saptanması ve uygun tedavi edici manevranın seçilmesinde bize yardımcı olmaktadır.
VNG Testinin Kızılötesi Kamera İçeren Gözlükle Yapılmasının Avantajı Nedir?
Frenzel gözlükleri; baş dönmesi, denge kaybı gibi semptomları olan hastaların VNG testlerinde kullanılmaktadır. Bu gözlükler kızılötesi kameralar içerir. Bu kameralar vertigo hastalarında gözlemlenen istemsiz göz hareketi olan nistagmusun, bilgisayardan daha net bir şekilde gözlemlemek, analiz etmek ve incelemek için tasarlanmıştır. Nistagmusun ışıklı ortamda baskılanma ihtimali olduğu için bu gözlüklerin kullanılması daha doğru sonuç alınmasını sağlamaktadır.
Ne zaman VNG testi yaptırmanız gerekir?
Vestibüler sistem bozuklukları aşağıdakilerden birkaçını içerebilir:
- Kusma, mide bulantısı
- Kulakta çınlama
- Ani ve şiddetli başlayan baş dönmesi
- Kulakta dolgunluk ve/veya basınç hissi
- Başın belirli bir pozisyona getirilmesi ile başlayan baş dönmesi
- İşitme kaybı
Bu maddelerden bir veya birkaçının eşlik etmesi durumunda VNG testine ihtiyacınız olabilir.
VNG Testinden Önce Nelere Dikkat Etmeliyim?
VNG testinden önce hastaların 48 saat öncesinde alkol ve vestibüler sistemi baskılayıcı ilaç almaması gerekmektedir. Hastanın test öncesinde rahat giyinmesi ve aç olması önem taşımaktadır.
VNG Testi Kaç Kısımdan Oluşur?
Okülomotor Testler: Başınızı hareket ettirmeden gözlerinizle hareket eden ışıkları takip edecek ve sabit ışıklara bakacaksınız. Okülomotor testler dört kısımdan oluşmakta olup santral vestibüler yolları test etmektedir.
1. Sakkad Test: Işıklı barı üzerinde yanan bir noktaya bakarken hızla yanan diğer noktaya bakmanız istenecektir.
2. Bakış (Gaze) Test: Işıklı bar üzerinde sağ, sol, yukarı ve aşağı yöndeki belirli açıdaki noktaya gözlerinizle odaklanmanız istenecektir.
3. Pursuit Test: Işıklı bar üzerinde yavaş kayan hareketli noktayı gözleriniz takip etmeniz istenecektir.
4. Optokinetik Test: Işıklı bar üzerinde sabit hızla akan görsel hedefleri saymanız istenecektir.
• Pozisyon Testleri: Kafanızı belirli pozisyonlara getirilerek belirli hareketlerin nistagmus oluşturup oluşturmadığı kontrol edilecektir. Bu test baş dönmenizin iç kulak kaynaklı olup olmadığını belirlemede yardımcı olmaktadır.
• Kalorik Test: Her bir horizontal yarım daire kanalının ayrı ayrı uyarılması ile yapılmaktadır. Her iki kulak yoluna sıcak ve soğuk hava (veya su) verilir. Bu sayede hastada baş dönmesi oluşturularak her iki kulağın çalışması incelenmektedir.
VNG testinin sonuçları ne anlama gelmektedir?
VNG sonuçlarınız normal değilse iç kulağınızdaki vestibüler sistemde bir bozukluk olduğu anlamına gelebilir. Bozukluk bir veya her iki kulakta olabilir. Test sonucunuz baş dönmenizin tam nedenini açıklayabilir veya tanınız için diğer ek denge testleri veya işitme testi vb. testlere ihtiyacınız olabilir.
VNG aşağıdaki en sık karşılaşılan hastalıklar başta olmak üzere çeşitli vestibüler bozuklukların teşhisinde önem arz etmektedir.
• Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): BPPV yetişkinlerde vertigonun en sık nedenidir. Bu durumda başınızı belirli şekillerde hareket ettirdiğinizde bir dönme hissi hissedersiniz. Normalde iç kulağınızın bir kısmında, beyninize başınızın konumu ve hareketi hakkında bilgi vermeye yardımcı olan kalsiyum karbonat kristalleri bulunur. BPPV, bu tanecikler yerinden çıkıp iç kulağınızdaki yarım daire kanalları kısmına girmesi sonucunda baş dönmesi meydana gelir. Tedavisinde tespit edilen kanala göre çeşitli manevralar ile yapılmaktadır.
• Meniere Hastalığı: Baş dönmesine genellikle atak esnasında kalın seslerde işitme kaybı, kulak çınlaması ve kulaklarda dolgunluk hissi eşlik eder. Vestibüler sistemdeki endolenf sıvısındaki artış sonucunda gözlenmekle beraber nedeni tam bilinmemektedir.
• Vestibüler Nörinit: Genellikle viral bir enfeksiyondan kaynaklanmaktadır. Başlıca belirtileri mide bulantısı ve baş dönmesidir. İşitme kaybı eşlik etmemektedir.
• Ani İşitme Kaybıyla Seyreden Baş Dönmesi: Bazı aniden gelişen işitme kayıplarına baş dönmesi de eşlik edebilir ve bu tedavinin seyrini değiştirebilir ve hastalığı gidişatı hakkında bize bilgiler verir.
• Vestibüler Migren: En sık karşılaşılan baş dönmesi ve dengesizlik sebeplerinden biridir. Bu hastalarda baş dönmesi dengesizlik ile beraber baş ağrıları, diğer migren belirti ve bulguları görülmektedir. Bu hastalarımızda araç tutmaları ve geçmişlerinde migren öyküsü sıktır.
Her hastaya manevra uygulanır mı?
Hayır, manevra sadece BPPV adı verilen halk dilinde kulak kristal kayması olarak adlandırılan baş pozisyonları ile tetiklenen baş dönmesinin tespiti halinde uygulanmaktadır.
VNG testi esnasında yaşanabilecek durumlar nelerdir?
Test birkaç dakika başınızın dönmesine ve sersemlik hissetmenize neden olabilir. Bu nedenle testten sonra araba kullanmanız sakıncalı olabilir.
Videoistagmografi (VNG) Testi Nasıl Yapılır? Ondokuz Mayıs Üniversitesi sitesinde yayınlanan .df dokümanını da inceleyebilirsiniz?