Vertigo, genellikle “baş dönmesi” olarak tanımlanan, rahatsız edici bir şikayettir. Vertigonuz varsa kendi içinizde dönüyormuş gibi veya etrafınızdaki dünya dönüyormuş gibi hissedebilirsiniz. Vertigo çoğunlukla iç kulak probleminden kaynaklansa da vertigonun nasıl teşhis edileceğine dair dikkate alınması gereken faktörlere bu yazıda ulaşabilirsiniz.
Kapsamlı vertigo rehberi için hemen tıklayın!
Vertigo Türleri Hakkında Kısaca Bilgi
Vertigonun doğru bir şekilde teşhis edebilmesi için önce vertigonun periferik mi yoksa merkezi mi olduğunu belirlemesi gerekir.
Periferik vertigo en sık görülen vertigo türüdür ve buna genellikle iç kulaktaki problemler neden olur. Periferik vertigo, iç kulakta dengeyi kontrol eden küçük organlar ve kanallar olan vestibüler sistemden kaynaklanır. Başınızı bir tarafa çevirmek gibi spesifik baş hareketleri sıklıkla periferik vertigoyu tetikler. Periferik vertigolu hastalarda sıklıkla vertigoya ek olarak işitme kaybı ve kulak çınlaması da görülür.
Merkezi vertigo ise iç kulağın dışında başlar. Beynin küçük bir bölgesindeki tıbbi bir durum bu tür baş dönmesine yol açar; özellikle dengeyi ve mekansal farkındalığı kontrol eden alanla ilişkilidir. Merkezi vertigo, beyin sarsıntısı gibi bir yaralanma veya felç gibi bir durumdan kaynaklanabilir.
Vertigo testleri için dergipark’taki şu yazıyı da inceleyebilirsiniz.
A. Hasta Öyküsünün Alınması
Anamnez ve öykü, baş dönmesi ve denge bozukluklarının ön tanısına ulaşmak için en değerli unsurdur.
Detaylı Semptom Analizi: Hastanın baş dönmesinin niteliği, eşlik eden bulgular, ne kadar sürdüğü, semptomların şiddeti ve sıklığı sorgulanır.
Tetikleyici Faktörler: Vertigonun ne zaman ortaya çıktığı, belirli hareketlerle veya pozisyonlarla ilişkilendirilip ilişkilendirilmediği incelenir.
Önceden Var Olan Sağlık Sorunları: Hastanın geçmişte yaşadığı sağlık problemleri, özellikle kulak enfeksiyonları, baş travmaları veya migren gibi durumlar sorgulanır.
B. Fiziksel Muayene
Nörolojik Muayene ve Yatakbaşı Testler: Hastanın denge, koordinasyon ve nörolojik fonksiyonları test edilir. Diadokinezi, past pointing, parmak burun, romberg, keskinleştirilmiş romberg vb. testler ile hasta değerlendirilmektedir.
Kulak Muayenesi: Rutin Kulak Burun Boğaz muayenesi ile varsa vertigonun potansiyel nedeni değerlendirilir. Gerek görülürse ikinci adımda işitme ve denge testleri yapılmaktadır.
C. Özgül Testler
İşitme Testleri
Vertigo için Odyolojik Testler:
Baş dönmesi ve denge bozukluğu ile başvuran hastaya işitme kaybı, uğultu, dolgunluk ve/veya çınlama eşlik etmesi durumunda olguların işitme açısından normal olduklarını belirtseler bile, odyolojik açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Örneğin, vertigonun bir çeşidi olan Meniere hastalığında pes frekanslarda düşüş gözlenebilmektedir. Bu sebeple vertigonun ayrıcı tanısında odyolojik değerlendirmeye gerek duyulabilmektedir.
Denge Testleri
Videonistagmografi (VNG)
Hataya takılan VNG gözlüğünün içerisinde bulunan kızıl ötesi ışınlar yardımı ile kişinin göz hareketlerinin kaydedilmesi yöntemine dayanır. Vestibülo-oküler refleks (VOR) yollarını değerlendirmede kullanılan VNG testi periferik veya santral patoloji arasında ayrım yapılabilmesine olanak sağlayarak tanı ve tedavide önemli bir testtir.
VNG test bataryası 3 kısımdan oluşmaktadır.
A. Okulomotor fonksiyon testleri
Spontan Nistagmus Testi, Bakış (Gaze) Testi, Sakkad Testi, Pursuit (Tracking) Testi, Optokinetik Testi
B. Pozisyonel Testler
Dinamik ve statik pozisyonel testler olarak ikiye ayrılır.
Dinamik pozisyonel testte, posterior, horizontal ve anterior semisirküler kanal BPPV’yi teşhis etmek için Dix-Hallpike, Roll, deep head hanging gibi testler yapılmaktadır.
Dix-Hallpike Testinden kısaca bahsedecek olursak;
Dix-Hallpike, vertigonun en yaygın nedeni olan benign paroksismal pozisyonel vertigoyu (BPPV) test etmek için kullanılır. Bu testi gerçekleştirmek için başınızı 45 derece bir tarafa çevirip başınız sedyeden 30 derece sarkacak şekilde sırt üstü yatmanız ve en az 1 dakika boyunca bu şekilde beklemeniz gerekmektedir. Bu test sırasında göz hareketlerinin incelenecek ve gerekli görülürse manevra yapılacaktır. Böylelikle başınızı hızlıca çevirdiğinizde yaşadığınız baş dönmeniz tedavi edilecektir.
Statik pozisyonel testte ise otururken baş sağ ve solda, sırt üstü yatarken baş sağ ve solda, baş-gövde sağa ve sola çevrili olarak göz hareketlerine bakılır.
C. Kalorik Test
Her iki kulaktaki horizontal kanalı değerlendirmek için yapılır. Her iki kulak sırasıyla soğuk ve sıcak uyaranla uyarılır. Termal uyaran olarak su ya da hava kullanılabilir. Bireyin her iki kulağın da uyarılması durumunda kişide baş dönmesi oluşmaktadır. Uzman kişi test sonucunuzda tek taraflı zayıflık, çift taraflı zayıflık, yön üstünlüğü, fiksasyonla baskılanma, hiperaktivite gibi belirli parametreleri inceleyecektir.
Video Head Impulse Test (V-HIT)
Bu test, gözleriniz ile iç kulaklarınız arasındaki ortaklığı değerlendirir. Bu testte refleks işlevlerinizi değerlendirmek için başınız hızla döndürülecektir.
Bilgisayarlı Dinamik Postürografi (BDP):
Postürografi testi vestibüler, görsel ve somatosensör sisteminin koordinasyonunu ve bunun sonucunda dengesini test etmeyi amaçlar. Test protokolü ile günlük hayatta karşılaşılan çeşitli yüzey ve görsel çevre taklit edilerek denge bozukluğunun günlük yaşam üzerindeki etkisini değerlendirmeyi sağlar. Dik duruş pozisyonunda dengeyi değerlendirir ve bu nedenle VNG, Kalorik, V-HIT gibi testlerden elde edilenlerden farklı bir bilgi sağlar.
Vertigo tedavisi nasıl yapılır? detaylı bilgi için incelemenizi öneririz.
Sonuç
Vertigo semptomlarıyla mücadele ediyor ve nereye başvuracağınızı mı düşünüyorsunuz? Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi alanında uzmanlaşmış Prof. Dr. Şenol Polat’a danışın.
Vertigo başta olmak üzere çeşitli vestibüler rahatsızlıkların tanı ve tedavisi konusunda 26 yılı aşkın süredir derinlemesine tecrübeye sahip olan Prof. Dr. Şenol Polat ve deneyimli ekibi, sizin için özel bir iyileşme planı oluşturarak baş dönmesi ve diğer semptomlarınızın üstesinden gelmenize yardımcı olabilir.
Baş dönmesiyle mücadelede benimsediğimiz yaklaşım hakkında daha fazla bilgi almak ve kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerimizi keşfetmek için lütfen bize çevrimiçi (randevu formu) veya telefon aracılığıyla (+90 552 429 62 62) ulaşın.