Başınız mı dönüyor? Sık sık odanın döndüğünü hissediyor musunuz? Siz hareket etmediğiniz halde görüş alanınızdaki nesneler hareket ediyor gibi mi görünüyor? Eğer öyleyse, etrafınızdaki dünyanın döndüğü hissi olan vertigo yaşıyor olabilirsiniz.
Vertigo, genellikle vücudun dengesini sağlayan iç kulağın içerisindeki denge organlarından kaynaklanır. Baş dönmesi hissi kendini genellikle etrafın döndüğü hissi, denge kaybı, sersemleme hissi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Baş dönmesi her zaman büyük bir sorun gibi görünmeyebilir, ancak bunu yaşayanlarda bu durum günlük aktivitelerini etkileyebilir ve hayat kalitesini düşürebilir.
Baş dönmesi genellikle çeşitli sağlık sorunları veya dış faktörler nedeniyle ortaya çıkabilir. Örneğin iç kulakta dengeyi sağlayan yapıların enfeksiyonu, iç kulaktaki kalsiyum karbonat kristallerinin kulak yarım daire kanallarının içinde hareket etmesi, beyinle ilgili problemler, kan basıncında ani değişiklikler, stres, yorgunluk veya ilaçların yan etkileri baş dönmesine neden olabilir.
Beklenmedik baş dönmesi kafa karıştırıcı ve korkutucu olabilir. Baş dönmesi konusunda endişeleniyorsanız, baş dönmesinin sandığınızdan daha yaygın olduğunu ve baş dönmesi olan birçok kişinin hafif ve tedavi edilebilir rahatsızlıkları olduğunu bilmelisiniz.
Eğer baş dönmesi sık sık tekrar ediyor veya şiddetliyse, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir, çünkü altta yatan bir tıbbi durum olabilir.
Baş Dönmesi Nedir?
- Baş dönmesi, çevrenin dönüyormuş gibi hissedildiği veya kendi içinde dönme veya hareket etme hissine kapıldığı bir semptomdur. Bu his genellikle iç kulakta dengeyi sağlayan yapılarla ilişkilendirilir. Baş dönmesinin nedenleri arasında Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), vestibüler migren, Meniere hastalığı, vestibüler nörinit, perilenfatik fistül, superior semisirküler kanal dehisansı, vestibüler hipofonksiyon, beyinle ilgili problemler, kan basıncı değişiklikleri, stres, yorgunluk veya ilaçların yan etkileri yer alabilir.
- Vertigo, ani baş hareketleriyle tetiklenebilir ve kişi gözlerini odaklamakta güçlük çekebilir, denge kaybı yaşayabilir, bulantı veya kusma hissedebilir. Vertigo yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve günlük aktiviteleri sınırlayabilir.
- Baş dönmesi hissi, kişiden kişiye değişebilir ve bazen bulantı, kusma, çınlama, kulakta dolgunluk, işitme kaybı, denge kaybı, sersemlik veya nistagmus adı verilen anormal göz hareketleri gibi belirtiler mevcut olabilir. Baş dönmesi, günlük aktiviteleri etkileyebilir ve yaşam kalitesini düşürebilir, bu yüzden sürekli veya şiddetli baş dönmesi durumunda bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Uygun tanı ve tedavi, altta yatan nedenin belirlenmesine ve baş dönmesi semptomlarının kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Baş Dönmesinin Yaygın Nedenleri
Baş dönmesinin birçok nedeni olabilir ve bunlardan bazıları aşağıda belirtilmiştir.
- İç kulak sorunları: İç kulak sistemi vücudunuzun denge duyusundan sorumludur. İç kulağı etkileyen her durum baş dönmesi yapabilir. Mesela kulak enfeksiyonu yan etki olarak belirgin baş dönmesine neden olabilir. İç kulak sıvı basıncı artışı veya hacim artışı baş dönmesi yapabilir (Meniere Hastalığı vb.), iç kulağın bazı bölgelerindeki mikroskobik tortuların yer değiştirmesi baş dönmesi yapabilir (BPPV vb.), iç kulak viral enfeksiyonları yine baş dönmesi yapabilir.
- Dolaşım sorunları: Bazı insanlar çok hızlı oturduklarında veya ayağa kalktıklarında başları döner. Bu genellikle kan basıncındaki düşüşten kaynaklanır. Baş dönmesi aynı zamanda kalp krizi veya felç gibi bir kalp olayının yan etkisi de olabilir, ancak buna genellikle başka semptomlar da eşlik eder.
- Beslenme sorunları: Baş dönmesi bazen açlığın bir yan etkisi veya vücuttaki beslenme eksikliği olabilir. Anemi ve kan şekeri sorunları baş dönmesinin yaygın nedenleridir.
- İlaç yan etkileri: Sakinleştiriciler, antidepresanlar, uyku yardımcıları ve diğer birçok yaygın ilaç baş dönmesine neden olabilir. Yakın zamanda bir ilaca başladıysanız ve baş dönmesi yaşıyorsanız, yan etkilerin yönetimi konusunda reçeteyi yazan doktorunuza başvurun.
- Bunların dışında bazı metabolik hastalıklar ve hormonal bozukluklar: Örneğin tiroid hastalıkları baş dönmesi yapabilir.
- Beyin ve sinir sistemi hastalıkları kafa içi kitleler veya basınç artışı
Baş Dönmesi Tedavisi
Baş dönmesi çok yaygın olduğundan, başınız dönüyorsa ne yapacağınıza dair bir planınızın olması gerekir.
Peki baş dönmesi yaşarsanız ne yapmalısınız?
Oturun ve Bekleyin
Baş dönmesinin daha büyük bir sağlık sorununun işareti olabileceğini bildiğinizde, bu durum sizi endişelendirebilir. Ancak başınız döndüğünde sağlığınıza yönelik en büyük tehdit tıbbi bir sorun değildir. İnsanların baş dönmesi nedeniyle yaralanmasının en yaygın sebebi olan düşme tehlikesidir. Bu nedenle ilk eyleminiz kendinizi dengelemek olmalıdır. Oturun, birkaç derin nefes alın, aydınlık bir ortamda gözlerinizi bir yere odaklamak baş dönmenizin azalmasında daha etkili olacaktır. Mümkünse yardım çağırmak önerilir.
Tıbbi Yardıma İhtiyacınız var mı?
Yukarıda belirtildiği gibi baş dönmesi genellikle iyi huyludur veya en azından nispeten küçük bir tıbbi durumun belirtisidir. Ancak baş dönmesinin tıbbi bir acil durumun işareti olduğu zamanlar da vardır. Bu semptomlarla birlikte baş dönmesi, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur:
- Gögüs ağrıları
- Şiddetli baş ağrısı
- Kafa travması veya diğer bedensel travma
- Kas zayıflığı veya açıklanamayan uyuşukluk
- Görme veya işitmedeki değişiklikler
- Bulantı ve/ya kusma
Baş dönmesine bu semptomlardan herhangi biri eşlik ediyorsa tıbbi bir acil durum yaşıyor olabilirsiniz. Tedavi için derhal en yakın acil servise gitmelisiniz. Kendinizi güvenli bir şekilde taşıyamıyorsanız 112 acil sağlık hizmetini arayın.
Baş Dönmesi ile İlgili Daha Fazla Bilgi Alın
Baş dönmeniz için bir uzmana danışmak önemlidir. Sebebini belirlemenize ve uygun tedaviyi aramanıza yardımcı olabilirler.
Başınız dönerse ne yapacağınıza dair bir planınız var mı? Baş dönmesi konusunda hala ne yapacağınızdan emin değilseniz Prof. Dr. Şenol Polat’ı arayın ve randevu alın.
Baş dönmesi ve denge sorunlarıyla ilgili yardım mı arıyorsunuz?
Yaklaşımı hakkında daha fazla bilgi edinmek için lütfen çevrimiçi kanallar ile veya telefonla iletişime geçin.
Baş Dönmesi İle İlgili Sık Sorulan Sorular
1. Baş Dönmesi Neden Olur?
Baş dönmesi birçok farklı nedenle meydana gelebilir. En yaygın nedenler arasında iç kulak rahatsızlıkları, Meniere hastalığı, vestibüler migren, düşük kan şekeri, dehidrasyon, ilaç yan etkileri, anemi ve nörolojik durumlar bulunur.
Baş dönmesinin teşhisi açısından hastanın hikayesi, fizik muayenesi ve videonistagmografi testi gibi denge testleri vertigo hastalarında büyük önem taşımaktadır. Videonistagmografi testi (VNG) baş dönmesinin sebebinin iç kulak kaynaklı mı yoksa merkezi sinir sistemi kaynaklı mı olduğunun ayrımının yapılmasında bize yardımcı olmaktadır.
2. Baş Dönmesi İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?
Eğer baş dönmesi şiddetliyse, sık sık tekrarlanıyorsa veya baş dönmesine ek olarak göğüs ağrısı, baş ağrısı, konuşma güçlüğü, görme bozuklukları, kol veya bacaklarda güçsüzlük, bilinç kaybı gibi semptomlar eşlik ediyorsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Bu belirtiler daha ciddi bir sağlık sorununun işareti olabilir.
3. Baş Dönmesi Nasıl Geçer?
Tedavi, altta yatan nedenin belirlenmesine ve semptomların kontrol altına alınmasına yönelik olabilir, bu nedenle sürekli veya şiddetli vertigo semptomları yaşayan kişilerin bir sağlık uzmanına danışması önemlidir. Tedavi vertigonun altta yatan nedenine bağlı olarak değişiklik göstermekle beraber iç kulak kaynaklı ise manevra uygulanabilir, ilaç tedavisi, kulak içi enjeksiyonları, ev egzersizleri, vestibüler rehabilitasyon vb. tedaviler uygulanabilmektedir.
Akut dönemi atlatan hastaya vertigonun sebebine göre; baş dönmesini tetikleyebilecek besinler açıklanarak diyet, belirli yaşam tavsiyeleri, denge sistemini geliştirici ev egzersizleri veya kliniğimizde uygulanan vestibüler rehabilitasyon önerilebilmekteyiz.
4. Baş Dönmesi İçin Hangi Doktora Gidilir?
Baş dönmesi yaşayan bir kişi, öncelikle Kulak-Burun-Boğaz uzmanına veya Nöroloji uzmanına gitmelidir. Eğer çocuk hasta ise, Çocuk Nöroloji uzmanına, Çocuk Hastalıkları uzmanına ve KBB uzmanına gitmelidir.
5. Baş Dönmesini Evde Tedavi Etmek Mümkün mü?
Baş dönmesinin sebebine, hastanın ek hastalıkları ve hastanın genel durumuna göre değişmekle beraber evde uygulanabilecek bazı yöntemler baş dönmesinin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Bunlar arasında yeterli sıvı tüketimi, düşük tuzlu diyet, stresi azaltma teknikleri ve belirli baş dönmesi egzersizleri bulunur. Ancak, bu yöntemler sadece belirli vakalar için önerilir ve altta yatan ciddi bir neden varsa mutlaka tıbbi tedavi gereklidir.
6. Baş Dönmesi İlaçla Tedavi Edilebilir mi?
Evet, bazı baş dönmesi türleri ilaçla tedavi edilebilir. Bu ilaçlar arasında antiemetikler, antivertigo ilaçlar, steroidler, ödem çözücüler ve bazı durumlarda anksiyeteyle mücadele etmek için kullanılan ilaçlar bulunur. İlaç tedavisi, baş dönmesinin nedenine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak doktor tarafından önerilir.
7. Denge egzersizleri ve rehabilitasyon kimlere yapılır?
- Verilen tedavilere rağmen denge bozukluğu devam eden hastalara
- Aralıklı ve başka sebebi bulunamayan spontan düşme yaşayan hastalar
- Yürüyüş ve duruş bozukluğu olan ve iç kulak hastalıkları dışında ek hastalığı olmayan hastalar
- Vertigo atağı sonrası iyileşmesi çok geç olan hastalar vb.