Vertigo (Baş Dönmesi)

Vertigo baş dönmesine neden olur ve dönmediğiniz halde dönüyormuş gibi hissetmenize neden olur. En sık iç kulağınızla ilgili bir sorun olduğunda ortaya çıkar. Ancak beyninizi etkileyen bir tümör veya felç gibi bir rahatsızlığınız varsa da bu durumu araştırabilirsiniz.

Tedaviler değişiklik gösterir ve ilaç tedavisi, yeniden konumlandırma manevraları veya ameliyatı içerebilir.

Genel Bakış

Vertigo nedir?

Vertigo, etrafınızdaki ortamın daireler çizerek döndüğü hissidir. Başınızın dönmesine ve dengesiz hissetmenize neden olabilir. Vertigo bir hastalığın kendisinden ziyade birçok sağlık durumunun belirtisidir ancak diğer semptomlarla birlikte de ortaya çıkabilir.

Vertigonuz olduğunda karşılaşabileceğiniz diğer belirtiler şunlardır:

• Mide bulantısı ve kusma.
• Baş dönmesi.
• Denge sorunları.
• Bir veya her iki kulakta işitme kaybı.
• Tinnitus (kulaklarınızda çınlama).
• Baş ağrıları.
• Yol tutması.
• Kulağınızda dolgunluk hissi.
• Nistagmus (gözlerinizin hızla ve kontrolsüz bir şekilde bir yandan diğer yana hareket etmesine neden olan bir durum).

Prof. Dr. Şenol Polat’ın Vertigo nedir? Belirtileri nelerdir? Youtube Videosu için hemen tıklayın!

Baş dönmesi türleri

İki ana vertigo türü vardır: Periferik vertigo ve Merkezi vertigo.

Periferik vertigo en sık görülen tiptir. İç kulağınızda veya vestibüler sinirinizde bir sorun olduğunda meydana gelir. (Her ikisi de denge duygunuza yardımcı olur.)

Periferik vertigonun alt türleri şunları içerir:

• İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV).
• Vestibüler nörit.
• Meniere hastalığı.

Merkezi vertigo daha az yaygındır. Enfeksiyon, felç veya travmatik beyin hasarı gibi beyninizi etkileyen bir durum olduğunda ortaya çıkar. Merkezi vertigolu kişilerde genellikle şiddetli dengesizlik veya yürüme zorluğu gibi daha ciddi semptomlar görülür.

Olası Nedenler

Vertigoya ne sebep olur?

Vertigo nedenleri kişiden kişiye değişir ve şunları içerebilir:

• Migren baş ağrıları.
• Bazı antibiyotikler, antiinflamatuarlar ve kardiyovasküler ilaçlar dahil olmak üzere bazı ilaçlar.
• Felç.
• Kafa yaralanmaları.
• Uzun süreli yatak istirahati.
• Kulağınızın içinde veya yakınında zona.
• Kulak ameliyatı.
• Perilenfatik fistül (iç kulak sıvısı orta kulağa sızdığında).
• Hiperventilasyon (hızlı nefes alma).
• Düşük tansiyon (ayağa kalktığınızda kan basıncınız düşer).
• Ataksi (kas zayıflığı).
• Otoskleroz (orta kulağınızı etkileyen bir kemik büyümesi sorunu).
• Beyin hastalıkları.
• Multipl skleroz (MS).
• Akustik nöroma.

Vertigonun olası komplikasyonları nelerdir?

Vertigo düşmelere neden olabilir ve bu da kemik kırılmalarına (kemik kırılmalarına) veya diğer yaralanmalara neden olabilir. Vertigo aynı zamanda yaşam kalitenizi de etkileyebilir ve araba kullanma veya işe gitme yeteneğinizi engelleyebilir.

Bakım ve Tedavi

Sağlık uzmanları vertigoyu nasıl teşhis eder?

Bir sağlık uzmanı fizik muayene yapacak ve vertigo belirtileriniz hakkında sorular soracaktır. Ayrıca tanınızı doğrulamak için bir veya daha fazla test önerebilirler.

Vertigo Tanı Testleri

Sağlık hizmeti sağlayıcıları vertigoyu teşhis etmek için bazı testler yapabilir. Bu testler şunları içerebilir:

Fukuda-Unterberger testi. Sağlık uzmanınız sizden gözleriniz kapalı olarak 30 saniye boyunca yerinde yürümenizi isteyecektir. Bir tarafa dönmeniz veya eğilmeniz iç kulak labirentinizde bir sorun olduğu anlamına gelebilir. Bu vertigoya neden olabilir.

Romberg’in testi. Bu değerlendirme sırasında, sağlayıcınız sizden ayaklarınız bitişik ve kollarınız yanınızda olacak şekilde ayakta dururken gözlerinizi kapatmanızı isteyecektir. Dengesiz veya dengesiz hissediyorsanız, bu, merkezi sinir sisteminizle (beyniniz veya omuriliğiniz ) ilgili bir sorununuz olduğu anlamına gelebilir.

Baş dürtü testi. Bu test için, siz gözlerinizi sabit bir hedefe (örneğin duvardaki bir noktaya veya sağlayıcınızın burnuna) odaklarken, sağlayıcınız başınızı yavaşça her iki tarafa hareket ettirecektir. Başınızı hareket ettirirken göz hareketlerinize çok dikkat edeceklerdir. Bu onlara iç kulağınızdaki denge sistemiyle ilgili bir sorun olup olmadığını söyleyebilir.

Vestibüler test bataryası. Bu, iç kulak sisteminizin vestibüler kısmını kontrol etmek için birkaç farklı testi içerir. Vestibüler test pili belirtilerinizin iç kulak sorunundan mı yoksa beyin sorunundan mı kaynaklandığını belirlemenize yardımcı olabilir.

Görüntüleme testleri : Bunlar CT (bilgisayarlı tomografi) taramalarını veya MRI (manyetik rezonans görüntüleme) içerebilir.

Sağlık uzmanları vertigoyu nasıl tedavi eder?

Vertigo tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları aşağıdakileri içerebilecek çeşitli tedaviler kullanır:

• Yeniden konumlandırma manevraları.
• Vertigo ilacı.
• Vestibüler rehabilitasyon tedavisi (vertigo egzersizleri).

Yeniden konumlandırma manevraları

İyi huylu paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), küçük kalsiyum karbonat kristalleri (kanalitler) iç kulağınızdaki (ait oldukları yer) kulakçıktan yarım daire kanallarınıza doğru hareket ettiğinde ortaya çıkar. Bu, özellikle başınızın pozisyonunu değiştirdiğinizde vertigo semptomlarına neden olabilir.

Epley manevrası gibi kanalit yeniden konumlandırma prosedürleri , kristallerin yarım daire kanallarınızdan kesecikinize geri kaydırılmasına yardımcı olabilir. Bu manevralar bir dizi spesifik kafa hareketinden oluşur. Bir sağlık uzmanı, muayenehane ziyareti sırasında kanalit yeniden konumlandırma prosedürünü gerçekleştirebilir. Ayrıca size evde nasıl yapılacağını da öğretebilirler.

Vertigo İlacı

Bazı akut (ani başlangıçlı, kısa süreli) baş dönmesi vakalarında ilaç tedavisi yardımcı olabilir. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, vertigo semptomlarını hafifletmek için hareket hastalığı ilaçları ( meklizin veya dimenhidrinat gibi ) veya antihistaminikler ( siklizin gibi ) önerebilir.

Vestibüler rehabilitasyon tedavisi (vertigo egzersizleri)

Vestibüler rehabilitasyon terapisi genellikle baş dönmesi, kararsız görme ve denge sorunları gibi yaygın vertigo semptomlarını iyileştirmek için bir dizi egzersiz içerir. Bir sağlık uzmanı tedavinizi benzersiz ihtiyaçlarınıza göre uyarlayacaktır. Egzersizler germe, güçlendirme, göz hareketi kontrolü ve yerinde yürümeyi içerebilir. Sağlayıcınız size bu egzersizleri evde nasıl yapacağınızı öğretebilir, böylece baş dönmesi ataklarınız olduğunda belirtilerinizi yönetebilirsiniz.

Ameliyat

Nadirdir, ancak beyin tümörü veya boyun yaralanması gibi altta yatan ciddi bir sağlık sorunu vertigoya neden olduğunda ameliyata ihtiyacınız olabilir. Sağlayıcılar genellikle yalnızca diğer tedaviler işe yaramadığında ameliyatı önerir. Sağlayıcınız veya cerrahınız size ne tür bir prosedüre ihtiyacınız olduğunu ve ne bekleyeceğinizi söyleyecektir.

Vertigonun kendi kendine geçmesini nasıl sağlarsınız?

Bir sağlık uzmanının yardımı olmadan vertigodan kurtulmak her zaman mümkün değildir. Ancak belirtilerinizi hafifletmek için evde deneyebileceğiniz bazı şeyler şunlardır:

• Ayağa kalkarken, başınızı çevirirken veya diğer tetikleyici hareketleri yaparken yavaş hareket edin.
• Başınızı iki yastık üzerinde yüksekte tutarak uyuyun.
• Dönme hissini azaltmak için karanlık ve sessiz bir odada uzanın.
• Başınız döner dönmez oturun.
• Bir şeyi kaldırırken belinizin üzerine eğilmek yerine çömelin.
• Gece kalktığınızda ışıkları açın.
• Düşeceğinizi düşünüyorsanız baston veya baston kullanın.

Vertigo kalıcı olarak nasıl tedavi edilir?

Ne yazık ki vertigodan kalıcı olarak kurtulmanın ve geri gelmesini engellemenin kesin bir yolu yok. Bazı insanlar bir kez vertigo yaşar ve bir daha asla yaşamazlar. Diğerleri yinelenen (geri dönen) bölümler yaşar.

Şiddetli veya sık vertigo yaşıyorsanız belirtilerinizi yönetmenin ve yaşam kalitenizi iyileştirmenin yolları hakkında sağlık uzmanınızla görüşün.

Doktoru Ne Zaman Aramalı?

Sağlık uzmanımı ne zaman görmeliyim?

Şiddetli veya sık sık baş dönmesi atakları yaşıyorsanız, sağlık uzmanınızı aramanın zamanı gelmiştir. Belirtilerinize neden olan altta yatan bir sağlık durumu olabilir.

Acil servise ne zaman gitmeliyim?

Aşağıdaki belirtilerle birlikte baş dönmesi gelişirse 112’yi (Hızır Acil) arayın veya en yakın hastanenin acil servisine gidin:

• Göğüs ağrısı.
• Kalp çarpıntısı.
• Ani baş ağrısı.
• Yürüme zorluğu.
• 100,4 Fahrenheit derecenin (38 santigrat derece) üzerinde ateş.
• Bir kol veya bacakta zayıflık.

Baş dönmesi yaşadığınızda araba kullanmayın. Sevdiğiniz biri sizi götürmeye müsait değilse 911’i (veya yerel acil servis numaranızı) arayın.

Kapsamlı vertigo rehberi için bu yazıyı da mutlaka inceleyiniz.

Prof. Dr. Şenol Polat’tan bir not

Vertigo herhangi bir uyarı vermeden aniden ortaya çıkabilir. Vertigo atakları korkutucu gelse de çoğu zaman hızla geçer. Şiddetli veya uzun süreli vertigo yaşıyorsanız belirtileriniz başka bir tıbbi duruma işaret ediyor olabilir.

Vertigo yaşam kalitenizi etkileyebilir ve istediğiniz şeyleri yapma yeteneğinizi engelleyebilir. Hangi tür vertigo yaşarsanız yaşayın, sağlık uzmanınız temel nedeni belirlemenize ve ihtiyaçlarınıza göre kişiselleştirilmiş tedaviyi belirlemenize yardımcı olabilir.