Dengemizi nasıl kurarız ve dengesizlik nasıl oluşur soruları, denge sistemimizin işleyişi ve bozukluklarının nedenlerini anlamak için önemlidir. Bilgisayarlı dinamik postürografi testi, bu denge sorunlarının tanısında ve tedavisinde kullanılan kritik bir değerlendirme aracıdır. Bu yazımızda bu soruların cevaplarını bulacaksınız.
Dengemizi Nasıl Kurarız?
Uzaydaki yerimiz hakkında veriler derin duyu (proprioseptif sistem), gözler, göz kasları ve vestibüler sistem yoluyla sağlanır. Gelen bilgiler merkezi sinir sistemi tarafından değerlendirildikten sonra ilgili kas gruplarına iletilerek dengemiz sağlanır.
Bizi dengede tutan sistem sayesinde rahatlıkla ayakta durabilir, yürüyebilir, koşabiliriz. Bu işlevleri gerçekleştirirken boşlukta hareket ediyormuş hissini yaşamayız. Adımlarımız kararlı ve dengelidir. Bizim için son derece basit olan bu işlem aslında birçok sitemin mükemmel bir hassasiyetle bir arada çalışmasının sonucudur.
Şekil 1. Görsel, vestibüler ve proprioseptif sistem vücudumuzun dengesi ve hareket kontrolü için önem taşıyan üç ana sistemdir.
Dengesizlik Nasıl Oluşur?
Denge sisteminin yararlandığı bu veri kaynaklarını açıklayacak olursak;
- Vestibüler (iç kulak), görsel ve proprioseptif sistemden gelen bilgilerin merkezi sinir sistemi tarafından yorumlanması ve bunun sonucunda kas ve iskelet sistemine gerekli uyarıların gönderilmesi sonucunda dengenin kurulduğundan bahsettik. Ancak bu işleyişin herhangi bir kısmındaki anormallik ise karşımıza denge bozukluğu olarak çıkar.
- Bu nedenle denge sistemini ve postüral kontrolü değerlendirmek için, bu üç sistemin entegrasyonunun incelenmesi gerekmektedir.
Şekil 2. Üç veri grubundan birinden hatalı sinyallerin gönderilmesi ancak merkezi sinir sisteminin ve diğer verilerin sağlıklı iletilmesiyle telafi edilebilir. Üç veri grubundan ikisinin bozulması durumunda ise yürüme artık riskli hale gelmektedir.
Bilgisyarlı Dinamik Postürografi Testi Nedir?
- Bilgisayarlı dinamik postürografi testi ise; vestibüler, görsel ve somatosensör sisteminin koordinasyonunu ve bunun sonucunda kişinin dengesini test etmeyi amaçlar. Bu test protokolü ile günlük hayatta karşılaşılan çeşitli yüzey ve görsel çevre taklit edilerek denge bozukluğunun günlük yaşam üzerindeki etkisini değerlendirmeyi sağlar.
- Denge bozukluklarının kaynağını lokalize etmek ve bu bozuklukların patolojik mekanizmalarını kategorize etmek amacıyla oluşturulan klinik testleri tamamlayıcı özellik taşır.
- Patolojiyle ilgili fonksiyonel bozuklukları tespit edebilir, birbirinden ayırt edebilir ancak tek başına patolojiyi veya lezyonun yerini teşhis etmez.
- Denge kontrolü için gerekli olan girdilerin entegrasyonunun sağlandığı merkezi mekanizmaların ve motor hareketlerin (kas-iskelet sistemi) fonksiyonel katkılarını ortaya koymak için yapılan çalışmalarda doğrulanmış tek yöntemdir.
- En önemli fonksiyonu ise tespit edilen dinamik dengenin bozulmuş komponentlerinin görsel geribesleme metodu ile vestibüler rehabilitasyonunun temelini oluşturmasıdır.
“Postürografi denge cihazı hakkında bilinmesi gerekenler” ile ilgili instagram videosunu mutlaka izlemelisin!
Dik duruş pozisyonunda dengeyi değerlendirir ve bu nedenle vestibülo-spinal fonksiyona bağlı bir ölçümdür. Bu nedenle Videonistagmografi, Kalorik, V-HIT gibi vestibülo-oküler testlerden elde edilenlerden farklı bir bilgi sağlar. Kolayca uygulanır, non-invazivdir ve tekrarlanabilir.
Şekil 3. Bilgisayarlı Dinamik Postürografi Cihazı
Dinamik Postürografi Testi Kimlere Yapılmalı?
- Nedeni belirlenemeyen ve tedaviye cevap vermeyen dizziness ve vertigo hastalarına
- Yaşa bağlı denge problemleri yaşayanlara
- Duysal ve motor sistemde bozukluk nedeniyle işlevsel hareket kısıtlılığı yaşayan bireyler
- Hareket intoleransı gibi kronik vestibüler şikayetleri olan bireyler
- Kronik subjektif baş dönmesinde
- Düşme riski olan kişiler
- Vestibüler rehabilitasyon ve vestibüler rehabilitasyonun etkinliğinin değerlendirmesinde vestibüler hastalıktan şüphelenilen ancak videonistagmografi sonuçları bunu desteklemeyen hastalar
- Diabetes mellitus, parkinson, multipl sklerozis, polinöropati ve erken dönem periferik nöropati gibi merkezi sinir sistemi hastalıklarında postüral instabilitenin değerlendirilmesinde
- Fizyolojik olmayan postüral salınımı saptamak için
- Bilgisayarlı dinamik postürografi’nin Meniere hastalarında hastalığın farklı evrelerinde farklı sonuçlar verdiğini ve Meniere hastalığının evrelerinin belirlenmesinde vestibüler test bataryasında kullanılabilir.
Sonuç olarak bilgisayarlı dinamik postürografi dengesizlik, sersemlik, dizziness ve atak halinde olmayan kronik baş dönmesi şikâyeti olan bireylerin tanı ve tedavisinde (vestibuler rehabilitasyon) kullanılmaktadır.
Şekil 4. Bilgisayarlı Dinamik Postürografi Testi
Dengesizlik tedavisi için hemen Prof. Dr. Şenol Polat’dan randevu alabilirsiniz.