Geniz eti nedir?
Geniz eti (adenoid doku) ve bademcikler (palatine tonsiller) boğazın her ki tarafında ve burun arkasında (genizde) yer alan dokulardır. Bağışıklık sistemine ait olan bu yapılar, mikroplarla temasa geçen ilk dokulardır. Lenf düğümlerininkine benzer görevleri vardır ve hayatın erken dönmelerinde daha aktiflerdir. Ancak bazı durumlarda fonksiyonlarında bozulma veya dokularında vücuda zarar verecek kadar büyüme görülebilir.
Geniz eti büyümesi nelere sebep olur?
Büyüklük belli bir eşiği geçince, hastada burunda tıkanıklık ve doluluk hissi, akıntı, ağzı açık uyuma ve horlama, uykuda nefesin durması (uyku apnesi) ve bunların neden olabileceği bazı komplikasyonlar görülebilir. Orta kulak ile geniz bölgesini birbirine bağlayan östaki tüpünün tıkanmasına neden olabilir. Bu durumda orta kulakta sıvı birikir, hastada işitme azlığı başlar ve tedavi edilmezse uzun süreçte hastada kulak zarı da dahil orta kulak dokuları zarar görebilir. Ayrıca erken çocukluk dönemindeki bu işitme azlığı, çocuğun entelektüel eğitimi ve sosyal gelişimini etkileyebilir.
Uyku apnesi (uykuda nefesin durması) ise masum bir klinik tablo değildir ve kişinin vücudunda uzun süreçte bazı sonuçlara neden olabilir.
Geniz eti ve bademciklerde karşılaştığımız diğer bir hastalık da sık görülen enfeksiyonlardır. Bu dokularda eğer fonksiyon bozukluğu başlarsa, özellikle bakteriler için bir kültür ortamı (yaşayıp çoğalıp hastalık yapabilecekleri ortam) haline gelirler. Özellikle kreş ve anaokuluna başlayan çocuklarda sıkça enfeksiyonlara yol açarlar.
Hangi aşamada cerrahi işlem gerekebilir?
Eğer bu enfeksiyonlar her seferinde antibiyotik gerektiriyorsa ve sıklığı yılda belirli bir sayının üzerindeyse (mesela yılda 7 kez veya daha fazla, ardışık iki yıl boyunca 6 kez veya daha fazla, ardışık üç yıl boyunca 3 kez veya daha fazla) geniz eti ve bademciklerin alınması gerekebilir. Geniz eti ve bademcik ameliyatları dünyada en çok yapılan ameliyatlardır. Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda, geniz eti ve bademciklerin alınmasının bağışıklık sisteminde herhangi bir eksikliğe neden olduğu görülmemiştir. Aksine kandaki bazı bağışıklık sistem değerlerinin normale geldiği kanıtlanmıştır.
Geniz eti ve bademcik ameliyatında en çok tercih edilen yöntemler nelerdir?
Geniz eti ve bademcik ameliyatları için birçok teknik ve cihaz mevcuttur. Temel amaç bu dokuların alınmasıdır. Günümüzde en çok tercih edilen yöntemler; ‘klasik soğuk teknik’, ‘thermal welding’ yöntemi ve ‘koblasyondur’.
Bu 3 yöntemin de bademciklerin tamamının alınmasında birbirine üstünlüğü tam olarak tanımlanamamıştır. Ancak sık enfeksiyonu olmayan, bademcik veya geniz etinin sadece büyük olduğu durumlarda (tonsiller hipertrofide), koblasyonla bademciklerin küçültülmesi cerrahi olarak çok daha kolaydır. Ameliyat sonrası ağrı daha azdır, normal diyete başlama daha erkendir ve kanama riski daha düşüktür. Ancak çok nadiren de olsa, küçültülen bademciklerde tekrar büyüme görülebilir.